Sosyal hizmet ilgililerinin katılabileceği sivil toplum örgütlerinden bahsetmeden önce sivil toplum örgütleri hakkında ve sosyal hizmetle bağlantısına değinmek istedim. Sivil toplum örgütleri devlet dışı örgütlenme olup farklı kişi ve grupların bir araya gelip ortak bir amaç için bağımsız, gönüllü çalışmalar yapan kuruluşlardır.

Sivil toplum örgütleri eğitim, sağlık, sosyal yardım gibi konularda hizmet üretmeye, sosyal sorunlara çözüm getirmeye yönelik faaliyet gösterirler. Devlet dışı bir yapıda oluşturulduğu için devleti hem etkileme hem de denetleme rolüne sahiptir. Risk altındaki gruplara yönelik ( suçlu,çocuk,kadın,engelli vs.) faaliyet gösterirken aslında devletin “sosyal devlet” anlayışı içinde vatandaşlarına sosyal hizmetlerini sunmasıdır. Bu sebeple de sivil toplum örgütleri bir nevi sosyal hizmetlerin yerini almaktadır.

Sivil toplum örgütleri bireyi kendine bağımlı hale getirmemelidir. Bu noktada sosyal hizmetlerin önemi ortaya çıkar. Çünkü sosyal hizmetler insan odaklı, insanın kendi ayakları üstünde durmasını, özgür düşünmesini, kimseye muhtaç olmadan hayatını idame ettirmesi gerekliliğini vurgulayan ve çalışmalarını o yönde uygulayan bir meslektir.

Sosyal hizmet ülkemizde, adaletin, eşitliğin, insan haklarının ve insan onurunun güvencesidir. Sosyal hizmet görevlileri mesleki uygulamaları ile bireyin demokratik bilincinin gelişmesini destekleyeceği gibi demokratik katılımını geliştirmektedir.

Özetle sivil toplum kuruluşlarının aktif sosyal hizmet yürütmesini zorunlu kılmaktadır. Ayrıca sosyal hizmet kurumlar arası etkileşim içinde organizasyonu olan bir meslek dalı olduğu için çalışanlarının sivil toplum örgütlerine katılımı mümkün olduğunca sağlanmalıdır.

Bu sivil toplum örgütleri;

1-Yeşilay                                            7-SPoD
2-Darülaceze                                    8-Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği
3-LÖSEV                                            9-Umut Çocukları Derneği
4-Kızılay                                            10-Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu
5-AÇEV                                              11-Mülteciler Derneği
6-Darüşşafaka                                  12-Türkiye Sokak Çocukları Vakfı

1-YEŞİLAY

Yeşilay’ın son yıllardaki en büyük başarılarından biri olan Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) Projesi madde bağımlılarına, risk altındaki gençlere ve ailelerine psikolojik destek ve danışmanlık hizmeti vermeye odaklanıyor. Bağımlılıktan kurtulmuş kişilerle, uyuşturucunun ağından henüz kurtulamamış bağımlıları bir araya getirecek olan YEDAM’da seminerler ve bilinçlendirme çalışmaları da yürütülecek. İşte bu proje kapsamında Yeşilay’da psikologlar, mentörler ve meslek danışmanlarının dışında sosyal hizmet uzmanları da yer alıp merkezde farklı yaş grupları için danışmanlık hizmeti verebilmektedir. https://www.yesilay.org.tr/tr

2- DARÜLACEZE

Bakacak kimsesi olmayan, sakat ve yaşlı kişileri, kimsesiz  çocukları korumak için İstanbul’da kurulan yurttur. Sosyal hizmet  uzmanı bu kurumda Sosyal Servis Biriminde yer alır. Görevi ise, başvurusu alınan engelli veya yaşlı bireylerin sosyal incelemesi ve  durum değerlendirmesini yapmaktır. http://darulacezevakfi.org.tr/

3-LÖSEV

Tüm lösemili çocuklara tedavi için yardımcı olma ve ihtiyaçlarını  giderme amacı gütmektedir. Sağlık ve eğitim başta olmak üzere  hasta çocukların genel olarak bu hastalığa yakalanma süreçlerini araştırarak bu yönde tedavi süreçleri üzerine gitmektedir.
Sosyal hizmet uzmanı bu vakıfta sosyal hizmetler koordinatörü olarak çalışabilmektedir. Tüm şubeler ve merkez sosyal hizmetler arasında koordinasyonu sağlayabilme, hasta ve ailelerin sosyal hak ve ihtiyaçları başta olmak üzere, ilgili tüm projeleri yürütme ve sonuçlandırma görevleri vardır. https://www.losev.org.tr/

4-KIZILAY

Toplumsal dayanışmayı sağlamak, yoksul ve muhtaç insanlara  barınma, sosyal refahın gelişmesine katkıda bulunma gibi görevleri  olan Türk Kızılay’ı kan, afet, uluslar arası yardım, göç ve mülteci hizmetleri, sağlık, ilk yardım, gençlik gibi alanların yanında sosyal hizmetler alanında da faaliyetler sunar. Sosyal Hizmet alanında geliştirdiği projelerle insan onurunu koruyarak sosyal yardım çalışmaları yürütür. Sosyal hizmet ilgililerinin de yer aldığı bu çalışmalar; Vekaletle Kurban Kesimi Kampanyası, Adak Kurban Kesimi, Zekat, Sevgi Bohçası, Özel Eğitim Sınıfları Projesi, büyük alışveriş zincirleriyle gerçekleştirilen işbirlikleri, hayvanseverlerin bağışlarıyla hazırlanan gıda paketleri ile ihtiyaç sahiplerini yıl boyunca yanında olur. Ülkemize sosyal hizmet ilgililerinin yer alacağı şubelerse sayılarıyla birlikte 13 Aşevi, 3 Huzurevi, 8 Öğrenci Yurdu, 5 Giyim Yardım Merkezi ve Kimsesizler Evi’dir. https://www.kizilay.org.tr/

5-AÇEV

Sosyal faaliyetler gerçekleştiren, özellikle eğitim, sağlık, barınma, insani yardım ve destek konularında insanlara yardımcı olan bir vakıftır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile yapılan işbirliği sayesinde Bakanlık Sosyal Hizmet Merkezlerin’deki meslek elemanlarıyla farkındalık eğitimi vermektedir. Yani sosyal hizmet uzmanının faaliyetlere katılımı işbirliği sayesinde olmaktadır. https://www.acev.org/

6-DARÜŞŞAFAKA

Türkiye’nin eğitim alanındaki ilk sivil toplum kuruluşudur.  “Eğitimde Fırsat Eşitliği” misyonuyla iyi eğitim alamayan başarılı öğrencilere ortaokul birinci sınıftan başlayarak üniversiteye kadar yatılı ve  tam burslu, kolej eğitimi vermektedir. Darüşşafaka kurumuna bağışlarıyla hizmet imkanı sağlayacak bağışçılarının hayatlarının ilerleyen dönemlerini konforlu ve huzurlu bir ortamda geçirmelerini sağlamak için hizmet veren rezidanslarda sosyal hizmet uzmanları görevlendirilmektedir. https://www.darussafaka.org/

7- SPoD

Kendisini LGBTİ olarak tanımlayan herkesin,  ayrımcılığa uğramadan ruh sağlığı hizmetlerine  erişebilmesini amaçlar. SPoD, bireylerin, ailelerin, grupların, uyumlu bir biçimde yaşabilmesi için sorunları çözmeye yönelik misyonuyla çalışan sosyal hizmet uzmanlarının farkındadırlar. SHUDER ile işbirliği yaparak sosyal hizmet uzmanları için eğitimler yapmıştır. Sosyal hizmetle yakın bir ilişki içerisindedir. http://www.spod.org.tr/

8-SHUDER

Amacı, sosyal hizmet uzmanları ve toplum arasında dayanışmayı  sağlamak, sosyal hizmet mesleğinin tanıtılması ve gelişmesine katkıda  bulunmak, mesleğin etkililiğinin arttırılması için çalışmalar yapmak, sosyal hizmet ile ilgili konu ve alanlarda bilimsel araştırma ve inceleme  yapmak sosyal hizmet uzmanlarının haklarının korumak ve haklarının  gelişmesini sağlamak olan derneğe, üniversitelerin sosyal hizmet lisans bölümü mezunu olan sosyal hizmet uzmanı veya çalışmacıların üye olabildikleri bir meslek kuruluşudur . SHUDER üyeleriyle birlikte amaçları doğrultusunda, müracaatçıları ve toplum yararı için sosyal hizmet alanlarında ulusal ve yerel bazda gerek üyeleri gerekse kurumsal düzeyde faaliyetler  yürütmektedir. http://www.shudernegi.org/

9-UMUT ÇOCUKLARI DERNEĞİ

Dar gelirli aile ortamında yaşayan, olumsuz şartlar nedeniyle sokakta çalışan, eğitime ara vermiş yada kısmi  olarak devam eden çocuklara ve ailelerine ulaşarak  koşullarını iyileştirmek, gıda, eğitim, sağlık vb. temel ihtiyaçlarını karşılamak, okula yada yaşına göre meslek atölyelerine yönlendirmek, sokak ve madde ile tanışmaması için, önleyici çalışmalar yapmaktadır.

Aileleri madde ve sokak konusunda bilgilendirici çalışmalar yaparak, suç madde gibi olumsuz olgularla karşılaşmadan çocuğu ve aileyi bilinçlendirmek, şartlarını iyileştirmek için özel ve tüzel kuruluşlarla işbirliği oluşturarak çalışmaları hayata geçirmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’da bu kuruluşlardan biridir. Yani sosyal hizmet sunan bu kuruluşta sosyal hizmet uzmanının yer  alabilmesi mümkündür. Gerekli durumlarda faaliyetlere katılım gösterebilir. http://umutcocuklari.org.tr/

10-HAYKONFED

Acı çeken, vahşet ve işkence gören tüm hayvanlara yasal, sosyal ve ahlaki boyutla koruma sağlamayı  temel amaç haline getiren kurumun Aile ve Sosyal  Politikalar Bakanlığı ile işbirliği sonucunda sosyal  hizmette önemli bir konuya değindiği ortaya çıkmaktadır. Açıklayacak olursak; hayvanlara uygulanan vahşet, aile içi cinayetlerin, çocuklara tecavüzün, yaşlılara şiddetin ön habercisidir. Seri katiller, hayvanları öldürerek insan cinayetlerine başlarlar. Hayvanlara uygulanan vahşetin, insana olan şiddetin ön habercisi olması nedeniyle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nca, hayvana şiddet uygulayan şahıslar ve aile fertlerine koruyucu politikalar çerçevesinde sosyal hizmet sağlanmalıdır.

Sosyal Hizmet Uzmanı doğrudan olmasa da dolaylı olarak burada, şiddet eğilimli kişilerin geçmişini, psikolojik, fiziksel, zihinsel yönlerini değerlendirerek sorunun çözümünde görev alır. Bu kapsamda tedavi edilemeyecek şahısları akıl hastanesinde müşade altına alması için sevklerini sağlar. https://www.haykonfed.org/

11-MÜLTECİLER DERNEĞİ

Başta mültecilerin temel sorunları olmak üzere tüm  yaşamsal ihtiyaçlarının giderilmesine destek olmak ve  toplumla uyumlarını hızlı bir biçimde sağlanabilmesi  için çalışmaktadır. Sosyal hizmetlerle ilgili ilkeleri olan  çözüm odaklı olmak ve ayrım gözetmemek ilkeleri  sosyal hizmet ilgililerinin de bu kurumda faaliyetlerde bulunabileceğini göstermektedir.

Bu faaliyetler ise; mültecilerin yasal ve psiko-sosyal ihtiyaçlarını tanımlayarak bu ihtiyaç ve problemlere yönelik ortak çalışmayı ve takibi gerçekleştirmek, mültecilerin toplumsal kaynaklardan yararlanmasını sağlayacak çalışmalar yapmak, gerektiği durumlarda resmi ve özel kurumlarla çözüm odaklı iletişime geçmek, hassas vakaların takibini ve düzenli raporlamasını yürütmek ve Sosyal Hizmet Ofisi’nin çalışma alanlarını ilgilendiren etkinlikleri düzenlemektir . https://multeciler.org.tr/

12-TÜRKİYE SOKAK ÇOCUKLARI VAKFI

Sosyal hizmetin hedef kitlelerinden biri olan sokak  çocukları koruyucu ve önleyici tedbirlerle yaşama entegre edilmeye çalışılmaktadır. Kısaca sosyal  hizmetlerle işbirliği için çalışmalarını sürdürmektedir. Dernekte yapılan çocuğun ve ailenin sorunlarını  birlikte aşılmasını sağlamak ve topluma kazandırmak,  çocuklara iş ve meslek edindirmesi konusunda olanaklar yaratmak gibi sorumluluklarda sosyal hizmet uzmanı yer alabilir.

Görüldüğü gibi sosyal hizmetlerle ilgili olan tüm sivil toplum örgütlerinde sosyal hizmet uzmanları kendilerine yer bulabilmektedirler. Çoğu kurumda aynı hizmete yönelik çalışmalar yapsalar da bazen kurumdan kuruma faaliyetleri değişebilmektedir. Sivil toplum örgütlerinin amacıyla sosyal hizmetin amacı genel olarak toplum yararı olduğu için sivil toplum örgütlerinde sosyal hizmet ilgilileri daha çok yer almalıdır. http://www.tscvakfi.org.tr/

Elvan UYANIK