Savaşlar bütün insanlığı derinden etkileyen, sosyal, politik, ekonomik gibi sebeplerle ortaya çıkabilen, sonuçlarından ise en çok çocukların ve masum insanların etkilendiği oluşumlardır. Tabiri caizse, filler tepişirken hep çimenler ezilir. Sosyal hizmet bu bağlamda, sosyal adaleti sağlamakla yükümlüdür. Sosyal hizmet uzmanları barış koruyuculuğunu üstlenerek savaşların hiç olmaması için çaba gösterirler. Bu çabalar yetersiz kaldığında ise savaş sonrası müdahalede yer alırlar. Ancak bir savaşa yapılabilecek en etkili müdahale hiç çıkmamasını sağlamaktır. Bu konuda yapılan çalışmalar ne kadar etkili olur bilemiyorum ama bir sosyal hizmet uzmanı olarak, her şeyden önce bir insan olarak en içten dileklerimle savaşların son bulmasını; masum insanların, çocukların ve hayvanların katledilmemesini diliyorum.
Savaşlardan vicdani ve insani duygularını kaybetmemiş herkes etkilenir. Savaşın bırakmış olduğu fiziksel, duygusal ve travmatik yaralanmalar sonucunda sosyal hizmet uzmanlarına ihtiyaç duyulur. Savaş öncesinde sosyal adaleti sağlamakla yükümlü olan sosyal hizmet uzmanları; savaş sırasında ortaya çıkan korunma, barınma, beslenme, ısınma gibi fiziksel ihtiyaçlara yanıt vermeye çalışır. Savaş sonrasında ise devam eden fiziksel ihtiyaçları karşılamakla beraber ortaya çıkan duygusal yıkımlar ve travmatik etkilere müdahale sağlar. Afetlerde sosyal hizmet uzmanları; afet öncesinde, sırasında ve sonrasında uygulamalar yaparlar. Afet öncesinde yapılan uygulamalar;
- Afetler ve olası afet durumlarında yapılabileceklerle ilgili eğitim, seminer gibi uygun platformlarda bilgi akışında bulunmak.
- Kamuoyu bilinçlendirmesi için çalışmalar yapmak.
- Afet anında müdahale sağlayabilecek sivil toplum kuruluşları oluşturmak ve geliştirmek.
Afet sırasında yapılan müdahale uygulamaları;
- Savunuculuk ve arabuluculuk rollerini kullanarak afetzedelerin yardım kaynaklarına ulaşmalarını sağlamak.
- Barınma, beslenme, koruma gibi temel ihtiyaçların sağlanması konusunda destek olmak.
- Travmatik kriz durumlarında kriz müdahalesi uygulamak.
Afet sonrasında yapılan müdahale uygulamaları;
- Devam eden temel ihtiyaçların giderilmesi konusunda köprü görevi görerek, ihtiyaç sahibi ile yardım edeni buluşturmaya devam etmek.
- Güçlendirme yaklaşımını benimseyerek afetzede bireylerin normal yaşama dönmeleri bağlamında destek olmak.
- Toplum ruh sağlığını geliştirmek üzere psiko-sosyal destek sağlamak, yas sürecini yönetmek ve terapötik destek sağlamak.
Gerekli görülen sosyal kalkınma için sivil toplum örgütleri ile birlikte hareket ederek makro düzeyde çalışma sağlamak.
Sosyal hizmet müdahalesi her sosyal sorunda önemli olduğu gibi savaş sorununda da önemli ve gerekli bir müdahaledir. Özellikle çocukların korunması hususunda önem arz eder.
Savaşın göbeğinde doğmuş, aynı çatı altında yaşam sürdüğü sevdiklerini kaybetmiş, yıkılan hayallerinin enkazında kalmış nice can var dünyada. Ve bu güvensiz dünyada savaşlardan güçlenerek çıkanlar, kendi savaşının kahramanı olanlar da var; pes edip mağlup olanlar da. Bu canların içinde en savunmasız olanlar ise çocuklarımız. Barış rüzgârının estiği bir dünyada, düşlerini uçurtmalarına bağlayıp uçurtmalarını istediğimiz çocuklarımızın kaderi her ülkede farklı yazılıyor. Brezilya’da uyuşturucu ağında çırpınanlar, Afrika’da açlığın soğuk kollarında can verenler, Filistin’de savaşın ölüm yorganını üzerine çekenler… Maalesef bu acı hikâyelerin kahramanları değişiyor, hikâyeyi yazan eller değişiyor; ama hikâye değişmiyor. Biz hikâyeyi uzaktan okuyanlarız. Hepimiz hikâyenin kahramanlarına fiziksel destek veremeyebiliriz, ama bulunduğumuz yerden onlar için bilinçli adımlar atabiliriz. Çünkü savaş ve benzeri afetlerde, özellikle çocukları fiziksel korumanın yanı sıra güvenlik açısından da koruma altına almalıyız. Çocukların çaresizlik içeren, iç acıtıcı görsellerini ve video paylaşımlarını sosyal medya ağları aracılığı ile ölümsüz hale getirmemiz, onların travmalarının taze kalmasını sağlar. Çocukların yüzlerini sansürsüz paylaşmak ciddi oranda güvenliklerini zedeleyebilir. Art niyetli insanların işlerini kolaylaştırabilir. Bu anlamda sosyal medya kullanan herkes gerekli hassasiyeti göstermekle yükümlüdür.
Yaşanılan İsrail- Filistin savaşının bir an önce bitmesini diliyor, daha fazla canın yanmamasını umut ediyorum.
