Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeyden Gelen Ergenlerin Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyal Hizmet Anabilim Dalı
FARKLI SOSYO-EKONOMİK DÜZEYDEN GELEN ERGENLERİN
ÇOCUKLUK DÖNEMİ ÖRSELENME YAŞANTILARININ
BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Gamze ERÜKÇÜ
Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2013
Örselenme (istismar) çocuğun gelişimini fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan etkileyen bir davranış silsilesidir. Literatüre bakıldığında alt sosyo-ekonomik düzeyden gelen çocukların daha çok istismara maruz bırakıldığı göze çarpmaktadır, fakat yüksek sosyoekonomik düzeydeki ailelerin çocuklarının fiziksel, duygusal ve cinsel anlamda ne derecede örselendikleri yeteri kadar bilinememektedir.
Bu araştırmanın amacı; farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ergenlerin çocukluk yaşantılarında maruz kaldığı örselenme durumlarını incelemek ve ergenlerin ailelerindeki risk faktörleri ve sorunlarını ortaya koymaktır. Araştırmayı gerçekleştirebilmek için TÜİK verilerine göre oluşturulmuş 6 okul belirlenmiş ve Altındağ’da 165; Çankaya’da 166 olmak üzere toplamda 331 ergene ulaşılmıştır.
Araştırmada çocukluk yaşantıları örselenme ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin girişi SPSS (versiyon15.0) ile gerçekleştirilmiştir. Değişkenlerin niteliğine göre; %, t testi, anova, kruskal wallis, korelasyon ve ki-kare gibi analizler kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda aile içi etkileşim ve iletişimin yetersiz olduğunu belirten ergenlerin oranı Altındağ’da %73,9; Çankaya’da ise %60,2; ergenlerin aile içi stres yaratıcı yaşam sorunları yaşadığını ifade edenlerin oranı Altındağ’da %23; Çankaya’da ise %25,9; ebeveynlerin ergenlerin gelişimlerini aşan beklentilerinin oranı ise
Altındağ’da %10,9; Çankaya’da %16,3’tür. Bunun yanı sıra öfke kontrol sorunları yaşadığını belirten ergenlerin oranı Altındağ’da %13,9; Çankaya’da %12,7; ebeveynlerin ergenlerin davranışlarına yönelik negatif tutum içinde olduğunu belirten ergenlerin oranı Altındağ’da %36,4; Çankaya’da %21,7’dir.
Altındağ ve Çankaya örneğinde ergenlerin çocukluk yaşantıları örselenme ölçeğine verdiği yanıtların yüzdesel dağılımına bakıldığında ergenlerin 1/3’inin duygusal ihmal ve istismarı deneyimlediği görülmekte; yaklaşık 1/5’inin ise geçmiş yaşamlarında fiziksel istismara farklı düzeylerde maruz kaldığı görülmektedir. Çocukluk yaşantıları örselenme ölçeğinden edinilen puan ortalamaları ise her iki ilçe örneğinde de ergenlerin fiziksel ve duygusal istismar açısından nadiren; cinsel istismar açısından ise çok nadiren istismar edildiğini göstermektedir. Ekonomik istismara bakıldığında ise; Çankaya’daki ergenlerin %4,2’si; Altındağ’daki ergenlerin ise %12,1’inin çocukluklarında gelişimleri paralelinde olmayan bir işte çalıştıklarını ifade etmişlerdir.
Fiziksel ve duygusal örselenme puanının Altındağ ve Çankaya’da eşite yakın çıkması; fiziksel ve duygusal istismarın yalnızca alt sosyo-ekonomik düzeyde değil; eğitim ve gelir düzeyi daha iyi düzeyde olan Çankaya’daki ailelerin çocuklarında da görüldüğünü göstermektedir. Bunun yanı sıra araştırmada ailedeki gelir durumunu 740 TL ve altı olarak beyan eden Altındağ’daki ergenlerin fiziksel ve duygusal açıdan diğer gelir gruplarına göre daha fazla örselendiği ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçları cinsel istismarın Çankaya’da; ekonomik istismarın ise Altındağ’da daha fazla olduğunu göstermektedir.
Araştırma yüksek sosyo-ekonomik düzeyden gelen ailelerin çocuklarının da fiziksel, duygusal ve cinsel açıdan örselendiğini göstermektedir. Bu nedenle ailelere yönelik sosyal hizmet uygulamalarının iki sosyo-ekonomik yapıyı içerecek biçimde oluşturulması gerekmektedir. Araştırmanın sonuçları ile ilgili detaylı bilgi sonuç ve öneriler kısmında yer almaktadır.
Anahtar sözcükler: Çocukluk Örselenme Yaşantıları, Ailelerdeki Risk Faktörleri ve Sorunlar, Farklı Sosyo-ekonomik Düzey, Sosyal Hizmet.
İndir
