İstismar ve İhmale Uğrayan Çocukların Psiko-Sosyal Özellikleri

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
İstismar ve İhmale Uğrayan Çocukların Psiko-Sosyal Özellikleri
Diğdem Pişi
Sosyal Hizmet Anabilim Dalı
YÜKSEK LİSANS TEZİ / KONYA-2013

Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezleri duygusal, cinsel ve/veya fiziksel istismara uğramış çocukların olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma yaşantısına ve/veya davranış bozukluklarına yönelik çalışmalar yapılması amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı; bu süre içerisinde aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı yapılandırılan yatılı sosyal hizmet kuruluşlardır. Çocukların rehabilitasyonu açısında önem arz eden bu kuruluşlarda kalan çocuklar ve ailelerinin sosyo-demoğrafik özelliklerine yönelik veri tabanı bulunmamaktadır.

Genel tarama modeli içinde yapılan araştırmada çocukların sosyo-demografik özellikleri ile bakım tedbiri altına alınmalarına neden olan sürecin öyküsünü değerlendirmek için araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket formu, Beıer Cümle Tamamlama Testi ve 11 çocuğun katılımı ile gerçekleşen psikososyal grup çalışması yapılmıştır. Veriler Ankara Atatürk Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezinde fiilen kalan 70 kız çocuk ile yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Toplanan veriler, SPSS For Windows 13.0 Version paket programı ile analiz edilip değerlendirilmiştir. Bulgulara göre, daha çok ergenlik dönemindeki içe kapanık kişilik özelliği sergileyen çocukların korunma altına alındıkları, eğitimlerini yarıda bırakma ve evden kaçma, çalışma, alkol, sigara ve madde kullanım ve parçalanmış aile oranının yüksek olduğu, anne ve babaların demografik bilgilerinin paralellik gösterdiği, çocukların çoğunluğunun cinsel istismar sonrası kuruluşa yerleştirildiği bilgileri elde edilmiştir. Ayrıca çocukların geçmişe karşı özlem duydukları, gelecekten ümitli oldukları, anne, baba, arkadaşları, kuruluş personeline karşı olumlu duygulara sahip oldukları, ancak yaşadıkları ve içinde bulundukları durumdan dolayı korku ve kaygılarının olduğu, suçluluk duygusu taşıdıkları ve çoğunluğunun ise karşı cinse karşı olumsuz duygulara sahip oldukları görülmüştür. Yapılan grup çalışmalarının çocukların benlik algıları, empati geliştirme yetenekleri, kendilerini ifade edebilmeleri ve farkındalık geliştirmeleri konusunda katkısı olduğu düşünülmektedir.

Sonuç olarak; kuruluşların paydaş kurumlarla koordineli bir şekilde çalışılarak ihtiyaca ve uygulanacak olan rehabilitasyon hizmeti modeline göre çeşitlendirilmesi, çocuk istismarına neden olabilecek faktörlerin diğer kamu kurumları ile irtibata geçilerek önceden tespit edilmesi için erken uyarı sisteminin oluşturulması, çocuğun aile içerisinde desteklenerek sıkıntıların çözülmesine yönelik danışmanlık hizmeti modelinin yaygınlaştırılması, istismara karşı toplumun bilinçlendirilmesi amacıyla yeni hizmet ve politikalar geliştirilmesi, çocukların rehabilitasyon sürecine ailenin dahil edilmesinin zorunluluk haline getirilmesi, ailelere ve çocuklara yönelik grup çalışmalarının yapılması önerilmiştir.

Anahtar Sözcük: Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi; çocuk; istismar.

İndir

https://yadi.sk/i/cyoVObhDZcZiQ