İnegöllü Oğlu Hacı Saffet Dullarevi

0

Türk sosyal hizmet tarihindeki kadına yönelik önemli belgelerden birisi Dullerevi ile ilgili olan üç sayfadan oluşan bir metindir. Söz konusu arşiv belgesi Bursa Vakıflar Bölge Müdürlüğünden sağlanmıştır.

Giriş ve Dua bölümü ile başlayan metin. Bursa şehri eşrafından, Duhdari Şeref mahallesi ahalisinden hayır-hasenat sahibi merhum Hacı Mehmed Efendi oğlu İnegöllüzade Hacı Saffet beyefendinin Alaca Hırka Mahallesinde 17 alt 17 üst olmak üzere 34 oda ve çatı altı bir salondan oluşan 320 metre karelik bahçeden oluşan Dullarevi kurulduğu belirtilmektedir.

Arşiv belgesinde; bu binanın yanı sıra 49 metre kare salon, hamam, mutfak oluşan bir bölüm bulunduğu, 103 metre karelik bakkal dükkanı ve üstte iki oda, bir sofa, altta hamur yapmak üzere bir mekan, ahır vs gibi yerler, bir bölümü simitçi fırını bulunduğu belirtilmektedir.

Belgede Hüdavendigar Gazi Hazretleri Vakfının malı olan bu binalara yıllık 15 kuruş 20 para kira ödendiği, Vakfın başkanlığını Belediye Reisliğinde bulunan kişinin yapacağını, Bursa Müftüsünün işlere nezaret etmesi şartı olduğu belirtilmektedir.

Arşiv Belgesinde çalışmanın amacı açık ve net bir şekilde vurgulanmıştır. “Bu odalarda savaş meydanında canını feda etmiş Müslüman şehitlerinin iffetli olan dul hanımlarına” bakılacağı vurgulanmıştır.

Dullarevi’nin işleyişiyle  ilgili konu başlıklarının önemlileri şunlardır;

–          Çatı altı salon toplanma ve ibadet, bahçe dinlenme,dükkan bitişiğindeki salon sanat icra etmeleri için ayrılsın.

–          Avlu ve bahçede tezgah kurmak suretiyle sanat işlemeleri ve para kaynağı olabilecek sanatlara rağbet etmeleri sağlanıp teşvik edilsinler.

–          Dullarevini aşayişini sağlamak, onların iş ve sanatla uğraşmalarını sağlamak, çocuklarına adap ve erkanı, dini telkin etmek ve okuma bilmeyenleri desteklemek, namaz kıldırmak ve mevlit okutmak gibi hizmetleri yürütebilecek, okur-yazar abdesinde ve namazında bir hoca hanımın müdür atanması.

–          Bahsedilen dükkan ve fırından elde edilen kira müdüre ücret olarak verilsin.

–          Kuruma ahlaksız kadınların ve erkelerin alınması ve yerleştirilmiş olan bayanlarla görüştürülmesi yasaktır.

–          Hükümet tarafından gerek görmedikçe kuruma polisin ve jandarmanın girmesi uygun değildir.

–          Dullarevi namuslu ve özellikle hayır sahibi olan hanımlara daima açıktır.

–          Dullarevinde Belediye Meclisinin onayında olmak üzere demirbaş eşya bir defter tutulacağı, yarımda bulunan hanımların isim ve unvanları, eşyanın bağış tarihi ve türünü içeren bir defter tutulacağı ayrıca bunların gazetede ilan olunacağı.

–          Dullarevinde çay, kahve ve sigaradan başka keyf verici şeylerin kesinlikle yasak olduğu, yer almıştır.

Arşiv belgesinde barınma, odalarda ve salonda nasıl davranacağı, müdürün çalışmalar, hastane işlemleri, kural dışı hareketlerde izlenecek yok ve dullarevinden çıkarmayla ilgili işlemler ayrıntılarıyla belirtilmiştir.

Günümüzün kadın konukevlerinin temelini oluşturan Bursa İnegöllü Oğlu Hacı Saffet Dullarevi vakıf senedi 29 Ramazan 334 (M 1916) tarihini taşımaktadır.

Konuyla İlgili olarak H.Ü İİBF Sosyal Hizmet Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr Gönül ERKAN ve Dr İbrahim ATEŞ’in Vakıflar Haftası Kitabında yayınlanmış makaleleri bulunmaktadır.

Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Anti-Spam Quiz: