Cinsel yönelim cinselliğin dört bileşeninden biri olup herhangi cinsten birine karşı süregelen duygusal, romantik, cinsel etkileşimdir. Diğer üçünden belli bir cinsiyetteki (gender) bireye karşı süregelen duygusal, romantik ve cinsel çekimle ayrılır. Cinsellikle ilgili diğer üç unsur da biyolojik cinsiyet, toplumsal cinsiyet (gender) kimliği (erkek ya da kadın olmaya ilişkin psikolojik duyum) ve sosyal cinsiyet rolüdür. (eril ya da kadınsı davranışları belirleyen kültürel normlara uyum) (http://www.cinselkultur.com/cinsel-kimlik/46-cinsel-yoenelim-genel-bilgiler.html). Üç çeşit cinsel yönelim şekli bulunmaktadır. Kişinin karşı cinsten birine yönelmesine; heteroseksüellik, kişinin kendi cinsiyetinden birine yönelmesine eşcinsellik ya da homoseksüellik, kişinin her iki cinsiyete de yönelmesine biseksüellik denilmektedir.
Toplumlar cinsellik söz konusu olduğunda yaygın olan heteroseksüelliği normal eğilim olarak kabul etmekte ve azınlıkta kalan farklı cinsel eğilimli kişileri dışlamaya meyillidir. Toplumsal cinsiyet sistemleri, kimlikleri, bu kimliklere biçilen roller, iş bölümü toplumdan topluma ve zaman içinde değişse de her topluluk ve toplumda böyle bir ayrım vardır.(Berghan 2007: 17)Bireylerin bu konuda önyargı ve homofobik düşüncelere sahip olması, toplumda azınlıkta olan cinsel eğilimli kişilerin dışlanmasına neden olmaktadır. Toplumsal dışlanma, bir veya birkaç nedenden dolayı bazı kişileri ya da grupları toplumsal yaşamın dışında tutma onların haklarını kullanmalarını engelleme olarak tanımlanabilir. (Berghan 2007: 45) eşcinsellere yönelik önyargı ve nefrete homofobi denilmektedir. homofobinin tarihi, heteroseksüel norma uymayan kişilere yakıştırılan çok çeşitli nitelendirmelerle doludur. Günahkârdırlar, hastalık bulaştırırlar, suçludurlar, doğal değildirler, hastadırlar, yozlaşmışlardır, yurtsever değildirler, aileyi, devleti, doğal düzeni ve insanlığın geleceğini tehdit ederler.(Baird 2004: 72)Sosyal ve ekonomik normlar doğrultusunda eşcinsel kesim sapkın kesim olarak nitelendirilmekte ve bu durumda eşcinsellerin marjinalleşmesine sebep olmaktadır. Transseksüellere karşı olan dışlanmalar, hayatlarının her anında karşılarına çıkabilmektedir. Örneğin; Alışveriş esnasında, sokakta yürürken, ev kiralarken, bir kamu kuruluşuna gittiklerinde. Hele ki toplumların aydın, ülkenin yönetiminde söz sahibi olan kişilerinde olan eşcinsel önyargısı, toplumların homofobik düşüncelerinden arınmasındaki en önemli engellerden birisidir.
Eşcinsel çocuğa sahip aileler, çocuklarının eşcinsel olduğunu kabul süreci oldukça zor olmaktadır. Aileler, çocuklarının eşcinsel olduklarını öğrendiklerinde genellikle onları 6 aşama beklemektedir. (http://www.kaosgl.com/node/123) Kaynak: (Tom Saurman & PFLAG Philadelphia,1995)
- Şok
- İnkar
- Suçluluk
- Duygularını açıklama
- Karar vermek
- Gerçeği kabullenme
Sosyal hizmet mesleği, insan hakları ve sosyal adalet ilkelerine bağlı, her zaman insanların sorunlarına çözüm getirmeye çalışan, insanların iyilik durumlarının geliştirilmesi için çalışmalarda bulunan bir meslektir. Sosyal hizmetin mesleki odağı bireyin toplumsal işlevselliği ve çevresi ile olan etkileşimidir.(Kut, 1988; 14)“Her insanın kendine özgü bir değeri vardır ve bu değer onun saygı görmesini gerektirir” ilkesiyle mesleki çalışmalarını yürüten sosyal hizmet uzmanları, marjinalleşmiş grupların iş, eğitim ve sosyal hayatlarında karşılaştıkları dışlanmaların önüne geçilmesi için çalışmalarda bulunabilir. Sosyal hizmet uzmanlarının eğitici ve danışmanlık işlevleri bulunmaktadır. Toplumun önyargısını değiştirmeye ve eşcinsel bireylerin toplumla uyum içinde sosyalleşmesini sağlayıcı çalışmalar yapabilir.
Cinsel yönelimi toplumda kabul gören heteroseksüelliğin dışında olan bireylerin, bu durumu aileleriyle ve yakın çevreleriyle paylaşma süreci zorlukların yaşandığı bir durumdur. Bu aşamada sosyal hizmet uzmanları yapacakları mesleki çalışmalarla kişilerin kaygı ve korkuları konusunda bireyi cesaretlendirici çalışma içine girebilir.
Sosyal hizmet uzmanı, kişilerin aileleri ile çalışmada bulunabilir. Eşcinsel bireylerin aileleri ile sosyal grup çalışması yapıp, hissettikleri ve yaşadıklarını diğer aileler ile paylaşmaları konusunda çalışma yapılabilir. Sosyal grup çalışması, grup üyelerinin sosyal ve psikolojik gereksinimlerini karşılayarak, kendi kişisel, grup, aile ve toplum sorunlarıyla daha etkili bir biçimde baş edebilmelerini sağlayan; amaca yönelik faaliyetlerin küçük gruplar aracılığıyla gerçekleştirildiği bir sosyal hizmet yöntemidir. Sosyal grup çalışması eğitici, geliştirici, sorun çözücü ve sosyalleştirici gruplar aracılığıyla gerçekleştirilebilir.(Bulut 1999: 152)Sosyal hizmet uzmanları çalıştıkları kurumlarda eşcinsellik hakkında bilgilendirici çalışmalar yapıp, toplumun homofobik düşüncelerden arınması konusunda çalışmalarda bulunabilir.
Son olarak; cinsel yönelimi ne olursa olsun, her vatandaşın aktif nüfus içinde üretime katkısı olan bireyler olarak yaşamlarını sürdürmeleri sağlanmalıdır.
KAYNAKÇA
- Baird, Vanessa; Cinsel Çeşitlilik, Yönelimler, Politikalar, Haklar Ve İhlaller, Çeviren: Harullah Doğan, Metis Yayıncılık, 2004, İstanbul
- Berghan, Selin; Lubunya, Transseksüel Kimlik Ve Beden, Metis Yayınları, 2007, İstanbul
- Bulut, Işıl; Prof.Dr. Sema Kut’a Armağan Yaşam Boyu Sosyal Hizmet, Aile Tedavisi Ve Sosyal Grup Çalışması, 1999, Ankara
- Kut, Sema; Sosyal Hizmet Mesleği; Nitelikleri, Temel Unsurları, Müdahale Yöntemleri, 1988, Ankara
- http://www.cinselkultur.com/cinsel-kimlik/46-cinsel-yoenelim-genel-bilgiler.html (11.09.2009)
- http://www.kaosgl.com/node/123 (14.09.2009)
Emre BİRİNCİ
Sosyal Hizmet Uzmanı
ESOGÜ Tıp Fakültesi Hastanesi
